7 faktów o niedosłuchu u dzieci z autyzmem

Zaburzenia słuchu są niezmiernie ważnym problemem w grupie dzieci z autyzmem. Słyszenie oraz rozwój i utrwalenie prawidłowej mowy jest u tych dzieci nie tylko niezbędnym składnikiem rozwoju ale też służy jako narzędzie rehabilitacji. Dlatego tak ważne jest wczesne rozpoznanie niedosłuchu lub głuchoty u dzieci z autyzmem. Warto zwrócić uwagę na kilka informacji dotyczących niedosłuchu u tych dzieci.

1. Szukający we mgle. Specjalne cechy dziecka autystycznego powodują, że opiekunowie dziecka szukają pomocy u rożnych specjalistów, a rozpoznanie niedosłuchu następuje często bardzo późno. W niektórych przypadkach autyzm „maskuje” niedosłuch, a gorszy kontakt z dzieckiem jest w tych przypadków dla opiekunów kolejną składową dolegliwości dziecka z autyzmem.
2. Wczesne wykrywanie niedosłuchu i głuchoty. W dobie powszechnego programu wykrywania niedosłuchu u noworodków za pomocą obiektywnego badania OAE (otoacoustic emission – otoemisja akustyczna) głuchota odbiorcza jest wykrywana najczęściej do 6 miesiąca życia i zaopatrywana do końca pierwszego roku życia za pomocą aparatów słuchowych lub implantów ślimakowych. Dotyczy to także dzieci, u których później rozpoznawany jest autyzm.
3. Program wykrywania niedosłuchu u noworodków i niemowląt, jak i w wieku przedszkolnym i szkolnym przyczynił się znacznie także do wczesnego wykrywania zaburzeń psychicznych u dzieci, w tym zaburzeń autystycznych. U dzieci, u których zauważany jest późny rozwój mowy, a badania audiologiczne (oceniające słuch) wychodzą prawidłowo konieczna jest dokładna specjalistyczna diagnostyka.
4. Niedosłuch wrodzony może także współistnieć z autyzmem. Niektórzy autorzy sugerują, że autyzm w takich przypadkach najczęściej współistnieje z niedosłuchem odbiorczym w stopniu głębokim.  Liczni autorzy zwracają także uwagę na znaczne trudności rozwoju mowy u dzieci głuchych, zaopatrywanych za pomocą implantów ślimakowych, u których rozpoznano autyzm.
5. Nie tylko obustronny niedosłuch i głuchota zaburzają rozwój psychoruchowy małego człowieka. Obuuszne słyszenie ma bowiem duże znaczenie dla lokalizacji źródła dźwięku oraz słyszenia w hałasie. Jest to szczególnie ważne w rehabilitacji dzieci z autyzmem.
6. Najczęstszym objawem ostrego zapalenia ucha środkowego, które jest też częstą przyczyna niedosłuchu jest u dzieci przedszkolnych i szkolnych ból ucha. Dzieci z autyzmem w sposób bardzo wyraźny prezentują dolegliwości bólowe, co zwraca uwagę opiekunów dziecka na poważny problem zdrowotny. Adams i współautorzy sugerują jednak, że powikłania ostrego zapalenia ucha środkowego pod postacią zapalenia wyrostka sutkowego, wymagające interwencji otochirurgicznej występują proporcjonalnie znacznie częściej u dzieci z autyzmem niż w grupie dzieci bez zaburzeń rozwoju.
7. Badania na dużej grupie dzieci autystycznych potwierdzają częściej występujące nieprawidłowe wyniki badań audiometrii impedancyjnej, opisującej nieprawidłowości funkcji ucha środkowego, niż ma to miejsce w grupie dzieci zdrowych.

Wybrane piśmiennictwo:

1. Mikic B, Jotic A, Miric D, et al. Receptive speech in early implanted children later diagnosed with autism. Eur Ann Otorhinolaryngol Head Neck Dis 2016; 133 Suppl 1: S36-9.
2. Kon K, Inagaki M, Kaga M, et al. Otoacoustic emission in patients with neurological disorders who have auditory brainstem response abnormality. Brain Dev 2000; 22(5): 327-35.
3. Zieliński R. Conductive hearing loss in children with autism. Eur J Pediatr 2013; 172(8): 1007-10.
4. Nader R, Oberlander TF, Chambers CT, et al. Expression of pain in children with autism. Clin J Pain 2004; 20(2): 88-97.
5. Schwemmle C, Schwemmle U, Ptok M. [Autism spectrum disorders. Current knowledge and importance for ENT specialists]. HNO 2008; 56(2): 169-76.